Το κλίμα δεν αλλάζει, μας λέει τώρα μια μικρή αλλά όχι ευκαταφρόνητη μερίδα επιστημόνων, και χαρακτηρίζει την παγκόσμια υπερθέρμανση «μια νέα θρησκεία που κανείς δεν τολμά να αμφισβητήσει». Ενα αμφιλεγόμενο ντοκιμαντέρ και ένα «σκάνδαλο» ήταν οι αφορμές, και τώρα οι σκεπτικιστές πληθαίνουν. Εχουν βάση, όμως, τα επιχειρήματα τους και τι συμφέροντα μπορεί να κρύβονται πίσω από αυτή την αμφισβήτηση;
Πώς θα μοιάζει η Γη το 2100 αν δεν καταφέρουμε να περιορίσουμε τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου; Σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), που ιδρύθηκε το 1988 για να αξιολογεί την επιστημονική γνωστική βάση και τις σχετικές με την κλιματική αλλαγή έρευνες, η Γη θα μοιάζει με έναν πλανήτη του οποίου η μέση παγκόσμια θερμοκρασία θα έχει αυξηθεί έως και κατά 5 βαθμούς Κελσίου. Συνέπεια αυτού θα είναι ολόκληρες περιοχές, όπως η λεκάνη της Μεσογείου, να έχουν μετατραπεί σε ερήμους, αφιλόξενες για τον άνθρωπο.
Από την άλλη, παρά την ευρεία επιστημονική συναίνεση επί της κλιματικής αλλαγής, υπάρχουν και σκεπτικιστές. Επιστήμονες που χαρακτηρίζουν υπερβολική τη συγκεκριμένη πρόβλεψη και υποστηρίζουν ότι το κλίμα θα παραμείνει σε γενικές γραμμές αμετάβλητο, διαψεύδοντας τα σενάρια για έναν επικείμενο περιβαλλοντικό εφιάλτη.
Οπως χαρακτηριστικά σημείωνε πριν από μερικά χρόνια ο νομπελίστας φυσικός Ivar Giaever, «η παγκόσμια υπερθέρμανση έχει γίνει μια νέα θρησκεία». Φυσικά, οι σκεπτικιστές όπως ο Giaever είναι σαφώς λιγότεροι από τους κλιματολόγους που συμφωνούν με τις εκτιμήσεις της Διακυβερνητικής Επιτροπής. Ομως, παραδόξως, σε αυτό το στρατόπεδο θα βρει κανείς ειδικούς οι οποίοι έχουν συμμετάσχει ακόμη και στη συγγραφή των εκθέσεων της IPCC. Παράδειγμα ο καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα, John Cristy, ο οποίος υποστηρίζει πως η παρατηρούμενη αύξηση της θερμοκρασίας ούτε μπορεί να αποδοθεί με βεβαιότητα στις ανθρωπογενείς εκπομπές ούτε προδικάζει απαραιτήτως τεράστιες φυσικές καταστροφές. Το ίδιο καθησυχαστικός για το μέλλον είναι και ο περιβαλλοντολόγος Patrick Michaels, από το Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, που εκτιμά ότι η θερμοκρασία δεν πρόκειται να αυξηθεί πάνω από 0,75 βαθμούς Κελσίου. Ή ο Richard Lindzen, μετεωρολόγος στο ΜΙΤ και ένας από τους βασικούς συντάκτες της τρίτης έκθεσης της IPCC, ο οποίος ισχυρίζεται πως η όποια τάση ανόδου της θερμοκρασίας θα αντισταθμιστεί από άλλους κλιματικούς μηχανισμούς.
ΤΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΠΟΥ ΣΟΚΑΡΕ
Οι τρεις παραπάνω επιστήμονες, μαζί με πολλούς ακόμη, συμμετείχαν με συνεντεύξεις τους στο ντοκιμαντέρ «Η μεγάλη απάτη της παγκόσμιας υπερθέρμανσης» («The Great Global Warming Swindle»), το οποίο πρωτοπροβλήθηκε το 2007 στο βρετανικό κανάλι Channel 4. Το ντοκιμαντέρ προξένησε σάλο, αφού στόχος του ήταν να «φέρει στο φως» τα δεκάδες επιστημονικά σφάλματα στην επιχειρηματολογία όσων μιλούν για την κλιματική αλλαγή που αποδίδεται στην ανθρώπινη δράση. Στην πρεμιέρα του στην Τσεχία, μάλιστα, ο πρόεδρος Vaclav Klaus το χαρακτήρισε «γροθιά στον ανορθολογισμό».
Στο ντοκιμαντέρ αναφέρεται ότι τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στην ατμόσφαιρα παρουσιάζουν συνεχή αύξηση από το 1940, ενώ την ίδια στιγμή η θερμοκρασία στην πραγματικότητα μειωνόταν μέχρι το 1975. Οι συμμετέχοντες επιστήμονες αναφέρουν ότι η συγκέντρωση του εν λόγω αερίου είναι ούτως ή άλλως πολύ μικρή για να εξηγήσει την όποια θερμοκρασιακή άνοδο. Μάλιστα, ο Δανός φυσικός Friis-Christensen, μιλώντας στο ντοκιμαντέρ, υποστηρίζει ότι το κλίμα του πλανήτη επηρεάζεται καταλυτικά από τις γαλαξιακές κοσμικές ακτίνες και τον Ηλιο. Παρουσίασε μάλιστα γράφημα το οποίο έδειχνε πως, για το διάστημα 1610-1985, οι θερμοκρασιακές διακυμάνσεις συνέπιπταν απόλυτα με τις μεταβολές στην ηλιακή δραστηριότητα και όχι με την αύξηση του CO2 στην ατμόσφαιρα.
Επιστημονικές οργανώσεις και γνωστοί κλιματολόγοι αντέδρασαν με επιστολές και άρθρα, υποστηρίζοντας ότι «πρόκειται για ένα συμπίλημα από μισές αλήθειες και ψέματα, με στόχο να παραπλανήσει». Σύντομα η αξιοπιστία του ντοκιμαντέρ άρχισε να κλονίζεται. Αποκαλύφθηκε κατ' αρχάς πως είχαν διαστρεβλωθεί οι απόψεις ενός συνεντευξιαζομένου, ενώ ο ίδιος ο Christensen υποστήριξε πως η εξάρτηση του κλίματος από τον Ηλιο δεν αποκλείει την πρόσθετη επιβάρυνση από τους ανθρωπογενείς ρύπους, κάτι που δεν τονίστηκε στην ταινία. Με την πάροδο του χρόνου, μερικά από τα στοιχεία του αποδυναμώθηκαν. Για παράδειγμα, νεότερα δεδομένα έδειξαν πως η θεωρία του Christensen δεν ισχύει από το 1985 και μετά. Επίσης, όπως δημοσιοποιήθηκε σε αμερικανικά μέσα ενημέρωσης (ABC News, Associated Press), ο Patrick Michaels είχε λάβει 100.000 δολάρια από ενεργειακή εταιρεία ορυκτών καυσίμων του Κολοράντο για τις έρευνές του, γεγονός που πλήττει την αξιοπιστία του. Τόσο ο John Cristy όσο και ο Richard Lindzen έχουν επίσης λάβει χρηματοδότηση από εταιρείες που σχετίζονται με την ενέργεια από ορυκτά καύσιμα, σύμφωνα με αποκαλύψεις της Greenpeace. Χαρακτηριστικά, η ExxonMobil μεταξύ 1998-2008 ξόδεψε 23 εκατ. δολάρια, υποστηρίζοντας γκρουπ αρνητών της κλιματικής αλλαγής.
ΤΟ CLIMATEGATE
Ωστόσο, το 2009 υπήρξε το δεύτερο κύμα αμφισβήτησης της κλιματικής αλλαγής, όταν χάκερ υπέκλεψαν υλικό από τον σέρβερ του Πανεπιστημίου East Anglia και κυκλοφόρησαν στο Internet εκατοντάδες e-mails που αντάλλασσαν κορυφαίοι ειδικοί στην κλιματική αλλαγή. Σε πρώτη ανάγνωση, αυτές οι ηλεκτρονικές επιστολές έδειχναν πως οι ερευνητές παρασιώπησαν δεδομένα, επιλέγοντας εκείνα τα οποία συνηγορούσαν στο ότι η υπερθέρμανση είναι υπαρκτή και έχει ανθρωπογενή αίτια.
Αν και πέντε ανεξάρτητες επιτροπές που μελέτησαν τα e-mails αποφάνθηκαν τελικά πως οι συντάκτες τους δεν είχαν παραβεί την επιστημονική δεοντολογία, το Climategate, όπως ονομάστηκε το σκάνδαλο, ενίσχυσε τη δυσπιστία της κοινής γνώμης. Σύμφωνα με γκάλοπ που διεξήχθησαν στη Βρετανία, τον τελευταίο χρόνο η εμπιστοσύνη των πολιτών στην κοινότητα των κλιματολόγων μειώθηκε από το 60% στο 40%.
Το Climategate δεν κατέστησε τα επιχειρήματα των σκεπτικιστών αυτομάτως πιο πειστικά, έδειξε όμως ότι η επιστήμη της κλιματολογίας κρύβει πολλά ακόμη ερωτήματα που μένουν να απαντηθούν. «Ακόμη και η ρητορική έχει αλλάξει, όπως φαίνεται από την τελευταία έκθεση που εξέδωσε η βρετανική Βασιλική Εταιρεία, στην οποία αναφέρονται σε ξεχωριστά κεφάλαια οι «πτυχές ευρείας συναίνεσης» σχετικά με την ανθρωπογενή υπερθέρμανση, οι «διαφιλονικούμενες πτυχές» και οι «πτυχές που δεν έχουν προς το παρόν κατανοηθεί», αναφέρει σε άρθρο του στον Guardian ο Mike Hulme, καθηγητής Κλιματικής Αλλαγής στο Πανεπιστήμιο East Anglia. Και, βέβαια, έδειξε πως η αντιδικία των επιστημόνων ακόμη και για τις «πτυχές της ευρείας συναίνεσης» παραμένει ακόμα ανοιχτή...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου